Klimaatverandering uitdaging voor onze groene leefomgeving

Westerveld heeft bijna het hoogste aantal bomen per inwoner in Nederland. We spraken met Marcel van den Hof, opzichter en werkvoorbereider groen bij de gemeente Westerveld, over het belang van een hoogwaardig en veilig bomenbestand voor de leefomgeving, de flora en fauna en klimaatverandering.

De ‘bomenman’

Marcel: “In Westerveld ben ik vooral bekend als ‘de bomenman’. Samen met mijn collega’s werk ik aan het behoud van het groene karakter van de gemeente. Groenbeheer van natura 2000 gebieden doen wij overigens niet. Sinds 2016 werk ik met veel plezier fulltime bij deze gemeente, waar ik vroeger ook woonde. In Frederiksoord volgde ik de hoveniersopleiding, daarna deed ik aanvullende opleidingen. Met mensen omgaan vind ik leuk in dit werk. En qua vakgebied is dit een bijzondere gemeente om voor te werken. De combinatie platteland met natuur is uniek: dunbevolkt met oude dorpen, beschermde dorpsgezichten waarvan een deel met UNESCO-status en groen dat daarbij aansluit.”

Bomen van waarde voor mens en dier, belang biodiversiteit

Bomen maken de leefomgeving aantrekkelijk en gezond, en zijn belangrijk voor vogels, zoogdieren en insecten. Ze bieden verkoeling tijdens warme dagen en zijn belangrijk voor de opname van CO2 en het filteren van fijnstof. De gemeente heeft 80 ha bos en circa. 53.000 straat- en laanbomen in eigendom, ruim de helft daarvan zijn zomereiken. Structuren met eiken zijn belangrijke cultuurdragers van het landschap. Er is een wens voor meer variatie in het bomenbestand, mede voor ziektebestendigheid. Marcel: “We plaatsen in het landschappelijke gebied bij voorkeur inheemse soorten zoals de berk, esdoorn, eik, lindeboom en iep. Binnen de bebouwde kom wijken we ook uit naar uitheemse soorten.” 

Bomen zorgen voor schaduw en lagere temperatuur in de wijk

Marcel: “We laten onze bomen controleren en snoeien of kappen waar nodig. Bomen met een levensverwachting van 5 jaar of ouder, snoeien we. Ook verbeteren we de bodem om terugbeplanting van bomen mogelijk te maken. De meeste bomen verwijderen we uit veiligheidsoogpunt en een deel om andere bomen meer groeiruimte te geven waardoor hun conditie verbetert en de kroonomvang uiteindelijk verder toeneemt. Wij kijken bij nieuwe projecten in woonwijken naar wat voor soort bomen we waar plaatsen, rekening houdend met hoe hoog de boom kan worden en de schaduw die hij geeft, bijvoorbeeld vanwege zonnepanelen. We zorgen dat bomen voldoende onder en bovengrondse groeiruimte krijgen om op een verantwoorde manier te kunnen volgroeien. Een goede bomenstructuur in de straten scheelt 2 à 3 graden in temperatuur in warme maanden.” Bekijk het bomenplan van de gemeente.

Gevolgen van klimaatveranderingen en -extremen ook in Westerveld duidelijk zichtbaar

Marcel: “Door klimaatveranderingen staan we voor flinke uitdagingen. Door hogere temperaturen en langere droge en natte periodes, zijn bomen minder weerbaar tegen ziektes en plagen. Ik begon de gevolgen van de klimaatveranderingen in het landschap echt goed te merken vanaf 2018 na de droge zomer. Veel bomen in Westerveld wortelen niet diep vanwege de grondstructuur. In Uffelte bijvoorbeeld is de toplaag met zwarte grond maar dun, daaronder zit gele zandgrond, daar wortelt een boom niet in. Staan de wortels te lang droog, dan gaan de bomen dood. We zien ook meer klimaatextremen. Bijvoorbeeld het bijzondere voorjaar in 2018; in maart vroor het nog en mei 2018 was de warmste in 300 jaar. Waterschappen voeren tegenwoordig niet alleen in de winter water af, maar ook als het droog is water aan. Dat was eerder niet nodig. De collega’s van waterbeheer zorgen met WADI’s (Water Afvoer Drainage en Infiltratie) dat er meer water wordt opgevangen zodat we het water beter vasthouden en het in de bodem kan trekken.”

Hoe kunt u zelf voor voldoende biodiversiteit en klimaatadaptatie zorgen?  

De gemeente Westerveld stimuleert inwoners om één of meerdere duurzame maatregelen in hun tuin te nemen. Denk aan het planten van een boom of het opvangen van regenwater. Zo wordt de tuin beter voorbereid op droogte, hitte en hoosbuien. Daarnaast helpen groene tuinen onder meer bijen en vlinders om te overleven. Wie zijn tuin wil aanpakken, kan voor bepaalde maatregelen subsidie krijgen via www.subsidieaanvragen.nl/Westerveld. Bijvoorbeeld bij het plaatsen van een regenton, tegels vervangen door planten of bloemen, een boom planten of regenwater gebruiken voor het doorspoelen van de wc. De helpdesk is bereikbaar via info@subsidieaanvragen.nl en telefonisch via 085 0806810. 

Drents AdaptatieBeeld geeft inzicht in effecten van klimaatverandering

Het Drents AdaptatieBeeld dat online te vinden is via het portaal van de provincie biedt een schat aan informatie en helpt ons beter begrijpen wat er op ons afkomt aan klimaatveranderingen en de gevolgen daarvan, bijvoorbeeld waar mogelijk wateroverlast ontstaat.